Educatieplatform voor farmacotherapie en FTO
Een infectie met een multiresistente mycobacterie kan bij mensen met cystic fibrosis (CF) tot een levensbedreigende ziekte leiden. De mycobacterie, die ook van patiënt tot patiënt wordt overgedragen, heeft zich wereldwijd verspreid en wordt steeds virulenter. Dit schrijven onderzoekers, onder wie arts-microbioloog Jakko van Ingen van het Radboudumc, in een publicatie in Science.
De internationale studie, geleid door de Universiteit van Cambridge en ondersteund door het CF centrum van het Radboudumc, wijst erop dat de gebruikelijke maatregelen voor desinfectie onvoldoende zijn om de Mycobacterium abscessus op te ruimen. Deze mycobacterie is inmiddels resistent tegen veel antibiotica (multiresistent) en vormt wereldwijd een bedreiging voor mensen met cystic fibrosis (taaislijmziekte) en andere longziekten. De bacterie - die door de lucht of via direct contact met een besmet oppervlak wordt overgedragen - kan ernstige longontstekingen veroorzaken. Daardoor kan de onderliggende longziekte verergeren en wordt een longtransplantatie soms onmogelijk. Deze multiresistente infecties zijn nauwelijks te behandelen, omdat vrijwel alle gebruikelijke antibiotica niet meer effectief zijn. Slechts één op de drie patiënten is met antibiotica te genezen. Het verbeteren van de behandeling is dan ook een onderzoekspeerpunt van de afdeling Medische Microbiologie en het CF centrum.
Wereldwijd verspreid
Jakko van Ingen van de afdeling Medische Microbiologie: “Een eerdere studie in Cambridge had al aan het licht gebracht dat in hun centrum overdracht van CF patiënt naar CF patiënt was opgetreden. Tot op dat moment was de overheersende gedachte dat infecties uitsluitend vanuit het milieu werden overgedragen.” De onderzoekers tonen aan dat deze overdraagbare stammen van M. abscessus zich nu wereldwijd hebben verspreid onder CF patiënten.
Van Ingen: “Dat lukte door het volledige erfelijke materiaal van 1000 Mycobacterium abscessus stammen in kaart te brengen die zijn gevonden bij ruim vijfhonderd CF patiënten uit de VS, Australië en Europa, inclusief patiënten uit het Radboudumc CF centrum, en die gegevens met elkaar te vergelijken. We vonden dat de infectie in ziekenhuizen kan worden overgedragen via besmette oppervlakten en door de lucht, waardoor het moeilijk is om verspreiding van de mycobacterie tegen te gaan.”
Steeds virulenter
In het artikel in Science laten de onderzoekers in cel- en muismodellen zien dat de zich verspreidende bacteriën ook virulenter en venijniger worden, waardoor zij in de toekomst mogelijk nog ernstiger ziekten kunnen veroorzaken. Waarschijnlijk heeft deze bacterie patiënten met longproblemen in eerste instantie direct vanuit het milieu geïnfecteerd. Pas daarna lijkt de bacterie het vermogen te hebben ontwikkeld om zich ook directer van patiënt tot patiënt te verspreiden. Gedurende dat proces wordt de bacterie ook steeds virulenter. Om in dat proces te kunnen ingrijpen, moet eerst beter worden begrepen hoe de infectie zich precies verspreidt.
Taai slijm
Ongeveer 1 op de 2,500 kinderen die in Nederland geboren worden heeft CF, een genetische aandoening die er onder andere toe leidt dat de longen verstopt raken met taai slijm, vandaar ook de naam taaislijmziekte. Patiënten met CF hebben een kortere levensverwachting. In het CF centrum wordt behalve aan de lichamelijke klachten en beperkingen ook veel aandacht aan de psychische en sociale aspecten van de ziekte besteed.