Educatieplatform voor farmacotherapie en FTO
Medicijn voor hart- en vaatziekten kan ook worden gebruikt bij herseninfarct . Een Europese onderzoeksgroep onder leiding van het Maastricht UMC+ en de Universiteit Maastricht heeft 5,6 miljoen euro subsidie ontvangen om de huidige manier van medicijnonderzoek te veranderen. De wetenschappers stellen dat er veel meer gezondheidswinst behaald kan worden door het gebruik van huidige geneesmiddelen te herdefiniëren op basis van hun moleculaire werking. "We kijken daarvoor naar onderliggende en verwante mechanismen die een rol spelen bij ziekten en niet meer naar afzonderlijke organen of symptomen", zegt klinisch farmacoloog prof. dr. Harald Schmidt.
Traditioneel wordt in diagnose en bestrijding van ziekten gekeken naar symptomen of wordt de aandoening benaderd vanuit één specialisme, zoals de cardiologie (hart), de nefrologie (nieren) of de pulmonologie (longen). Dat leidt er toe dat de zoektocht naar nieuwe medicijnen veelal is gericht op het bestrijden van deze symptomen in afzonderlijke organen, maar niet direct focust op de onderliggende bron van de ziekte. Veel verschillende aandoeningen hebben echter onderliggende moleculaire mechanismen die nauw aan elkaar verwant zijn. Door die mechanismen nauwkeurig in kaart te brengen wordt ook de relatie tussen symptomen en ziektes veel beter zichtbaar. Nog belangrijker: het opent deuren om huidige geneesmiddelen op een heel andere manier in te zetten en anders te kijken naar farmaceutisch onderzoek.
Medicijnen
In een wetenschappelijke publicatie die deze week is verschenen in Systems Biology and Application beschrijven Maastrichtse onderzoekers een voorbeeld van hun theorie. Centraal hierbij staat een enzym genaamd sGC (dat staat voor: soluble guanylate cyclase), dat een rol speelt bij verscheidene hart- en vaataandoeningen. Als sGC niet goed functioneert, kan dit leiden tot vaatvernauwing. Traditionele medicijnen gericht tegen dit enzym zorgen met name voor vaatverwijding en bestrijden dan ook enkel symptomen. Uit een uitvoerige analyse blijkt dat dit enzym echter een nog veel belangrijkere rol speelt tijdens een herseninfarct.
Hoewel er voor de hart- en vaatdoeningen medicijnen op de markt zijn, is dat niet het geval voor het herseninfarct. "Dit is ook nog nooit onderzocht", zegt Schmidt. "Toch is het onderliggende mechanisme vergelijkbaar." Uit vervolgonderzoek bij muizen blijkt de veronderstelling te kloppen en het medicijn inderdaad een beschermende werking te hebben bij een herseninfarct.
Nieuwe standaard
Met de Europese miljoenensubsidie uit het Horizon 2020-programma gaan de wetenschappers hun theorie verder in de praktijk onderzoeken. Met uiteindelijk als doel om de basis te leggen voor een nieuwe standaard in geneesmiddelenonderzoek en een herdefiniëring van het begrip 'ziekte'. Schmidt: "Dus geen langdurige en kostbare zoektocht naar geheel nieuwe medicijnen meer, maar huidige middelen efficiënter inzetten voor nieuwe indicaties op basis van wetenschappelijke inzichten en moleculaire verwantschap."