Educatieplatform voor farmacotherapie en FTO
Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2017 1,3 miljoen keer methylfenidaat aan in totaal 222.000 personen. Voor het eerst daalde het aantal verstrekkingen met 4% en het aantal gebruikers met 2%. Het aantal jongere gebruikers van 6 tot en met 15 jaar nam bijna drie keer zo sterk af.
De SFK signaleerde al ongeveer een halfjaar geleden op basis van cijfers over 2016 en het eerste halfjaar van 2017 dat er waarschijnlijk een trendbreuk aanstaande was met betrekking tot het toenemend gebruik van methyl-fenidaat. Was in 2016 nog sprake van een lichte stijging van het totaal aantal gebruikers, in 2017 daalde het aantal gebruikers voor het eerst. De SFK telde in het afgelopen jaar zo’n 222.000 mensen die methylfenidaat gebruikten tegenover 227.000 in 2016. Daarmee kwam de daling uit op 2%.
Deze daling is niet gelijk verdeeld over alle leeftijdsgroepen. Binnen de groep jongeren van 6 tot en met 15 jaar neemt het aantal gebruikers al enige jaren af. Zo ook in 2017. De daling was met 5,8% bijna drie keer zo sterk als voor het totaal aantal gebruikers. Dat betekent dat vorig jaar ongeveer 5500 minder jongeren methylfenidaat gebruikten. Het aantal gebruikers in de overige leeftijdsgroepen bleef vorig jaar ongeveer gelijk, zodat de conclusie gerechtvaardigd is dat de daling vooral wordt bepaald doordat minder jongeren methylfenidaat gebruikten.
Eigen bijdrage
Naast de reguliere methylfenidaattabletten, brengen fabrikanten ook vormen van methylfenidaat in de handel waaruit de werkzame stof vertraagd vrijkomt. Daardoor hoeft de gebruiker het geneesmiddel minder vaak in te nemen. Dat is vooral bij schoolgaande kinderen een voordeel. Daar staat tegenover dat gebruikers voor methylfenidaatvarianten met gereguleerde afgifte vrijwel altijd moeten bijbetalen, omdat de prijs van deze vormen boven de door de overheid vastgestelde vergoedingslimiet ligt.
De SFK telt ongeveer 110.000 gebruikers van één of meer varianten met vertraagde afgifte waarvoor moet worden bijbetaald. Per verstrekking kost dat de patiënt gemiddeld € 25. Voor iets meer dan 21.000 gebruikers geldt dat zij in 2017 in totaal meer dan € 250 aan eigen bijdragen voor methylfenidaat hebben betaald. Als de regering het voorgenomen besluit uitvoert dat vanaf 2019 niemand meer dan € 250 per jaar aan bijbetalingen voor geneesmiddelen hoeft te betalen, dan zouden die 21.000 gebruikers daarvoor in aanmerking komen.
Dexamfetamine
Ook dexamfetamine heeft een plaats in de medicamenteuze behandeling van ADHD. Sommige patiënten reageren daar namelijk beter op dan op methylfenidaat. Het aantal gebruikers van dexamfetamine is in 2017 wel toegenomen. De groei bedroeg in 2017 ongeveer 1400 personen op een totaal van 33.000 (+4,3%). Bij dit middel nam net als bij methylfenidaat het aantal gebruikers in de leeftijdsgroep van 6 tot en met 15 jaar licht af.