Preventieve maatregelen vertragen dementie

Het open kennisatelier was georganiseerd door de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen. ‘Gerichte aanpak van suikerziekte, te hoog cholesterol en hoge bloeddruk verkleinen de kans dat iemand vroeg dementie krijgt. Niet-roken verkleint die kans ook’, aldus Scheltens. Hij benadrukte dat het wel van belang is om die preventieve maatregelen vroegtijdig in te zetten. ‘Uit onderzoek bij een huisartsenpraktijk in Almere bleek dat deze maatregelen bij 70-plussers geen duidelijk effect sorteerden. Dan ben je al te laat.’

Alles bekend maken 
Ook Marjolein Scholten, programmamanager bij ZonMw, was een van de sprekers tijdens het kennisatelier. Zij gaf een toelichting op het programma Memorabel, waaronder 131 projecten dementieprojecten vallen. Memorabel loopt van 2013 tot 2020, en is vooral gefinancierd met publiek geld. De onderzoeken richten zich op de volle breedte van het probleem: oorsprong en mechanisme, diagnostiek, behandeling en preventie, en doelmatige zorg en ondersteuning. ‘Wij vinden het belangrijk om alle onderzoeksresultaten bekend te maken’, zei Scholten. ‘Ook als een onderzoek geen duidelijke of positieve resultaten opleverde. Slecht nieuws is ook nieuws.’ 

Taai gevecht 
Hét geneesmiddel voor dementie is er nog niet. Maar geneesmiddelenbedrijven zoeken onverminderd verder naar een effectief medicijn, vertelde de derde spreker: Gerard Schouw (directeur Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen). ‘Veertien leden van onze Vereniging hebben in totaal tientallen middelen in de pijplijn van onderzoek. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het een taai gevecht is, waarbij regelmatig middelen afvallen die al in een ver stadium waren. In afwachting van een echt goed middel is preventie ontzettend belangrijk’, zei Schouw. ‘Maar de financiering van ons gezondheidsstelsel is niet ingesteld op preventie.’ 

Samenwerken 
Dementie is in 2040 doodsoorzaak nummer één, voorspelde het RIVM in 2017. Er lopen talloze private en publieke projecten om de ziektelast van dementie te beperken. In veel gevallen hebben de onderzoekers onderling contact en trekken zij samen op. Een goed voorbeeld daarvan is het Europese Joint Programme Neurodegenerative Disease Research (JPND). 

Databank 
De Vereniging heeft sinds eind 2017 een Taskforce Dementie, die zich met name richt op communicatie over het belang van preventie en vroege diagnostiek. Vroeg ingrijpen is de sleutel, volgens Scheltens: ‘Stop Alzheimer before it starts.’ Het onderzoek naar dementie vergt veel gegevens, ook van gezonde mensen. Naar het voorbeeld van de Brain Health Registry in Californië heeft Nederland sinds september nu ook een eigen databank: hersenonderzoek.nl. Ruim 12.000 Nederlanders hebben zich hier al aangemeld.