Educatieplatform voor farmacotherapie en FTO
Nederlandse apotheken verstrekten in 2018 ongeveer 6,3 miljoen keer een product dat tot de categorie hulpmiddelen behoort. Dat aantal is ongeveer 1 miljoen kleiner dan in 2017 en zelfs 4,9 miljoen minder dan in 2009. Gemiddeld verstrekte een apotheek vorig jaar 2200 keer een hulpmiddel.
Hulpmiddelenzorg via de apotheek bestaat van oudsher vooral uit de begeleiding van mensen met incontinentieklachten (opvangmateriaal), met wonden (verbandmaterialen) en met diabetes (naalden voor de toediening van insuline en diabetestestmateriaal). Van alle 6,3 miljoen verstrekkingen van hulpmiddelen in 2018 door apotheken ging het bij bijna 40% om verbandmateriaal, bij 23% om incontinentie-opvangmateriaal en bij 19% om injectiemateriaal. Verstrekkingen van diabetestestmateriaal komen op ruim 9% uit, net zoveel als het aandeel van de overige productgroepen gezamenlijk.
Vergoeding
Op basis van declaratiegegevens waarover de sfk beschikt, declareerden individuele apotheken 4,3 miljoen van de genoemde 6,3 miljoen verstrekkingen rechtstreeks bij zorgverzekeraars. De sfk rekent dat deel tot het basispakket. De rest kwam voor rekening van de gebruiker zelf. De vergoedingscriteria voor hulpmiddelen zijn niet zo recht-toe-recht-aan als voor geneesmiddelen. Anders dan voor de geneesmiddelen, waarvan de vergoeding wordt geregeld in het Geneesmiddelvergoedingssysteem (gvs), bestaat er voor de hulpmiddelen geen officiële productenlijst waaruit blijkt of het artikel vergoed wordt uit het basispakket.
In de Regeling Zorgverzekering is de aanspraak op hulpmiddelenzorg – en de eventuele voorwaarden – functioneel omschreven. Het is aan de zorgverzekeraars om ervoor te zorgen dat hun verzekerden adequate zorg krijgen, zonder dat recht op vergoeding van specifieke producten bestaat. Zorgverzekeraars moeten contracten afsluiten met leveranciers om de zorg aan verzekerden te leveren.
Van de 2 miljoen verstrekkingen die niet bij zorgverzekeraars worden gedeclareerd betreft twee derde verbandmiddelen en 10% incontinentiemateriaal. Hierbij telt de sfk ook de handverkoop van die producten.
Apotheken verstrekten in 2018 gemiddeld 2200 keer een hulpmiddel dat bij een zorgverzekeraar in rekening is gebracht; dat verschilt echter sterk per apotheek. Voor ongeveer een kwart van de apotheken is dat aantal meer dan 3000 en aan de andere kant is dat voor een kwart minder dan 500 keer.
Afname
Het afnemend aantal verstrekkingen van hulpmiddelen, dat de sfk signaleert, heeft niet als oorzaak dat minder hulpmiddelen worden gebruikt. De daling betreft vooral de verstrekkingen aan verzekerden van de grote zorgverzekeraarsconcerns. Het aantal verstrekkingen van hulpmiddelen dat door de gebruikers zelf wordt betaald bleef de afgelopen jaren namelijk ongeveer gelijk, terwijl het aantal verstrekkingen dat apotheken bij de kleinere zorgverzekeraars declareerden de afgelopen jaren zelfs licht toenam. Het lijkt erop dat de grote zorgverzekeraars steeds vaker andere leveranciers dan apotheken inschakelen voor de levering van hulpmiddelen.