Eerste resultaten bekend van klinisch onderzoek naar dieet dat vasten nabootst bij chemotherapie

Helpt vasten om chemotherapie bij borstkanker veiliger en meer effectief te maken? Onderzoekers onder leiding van oncologen uit het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en de BOrstkanker OnderzoeksGroep (BOOG) zijn een stap dichter bij de beantwoording van die vraag na afronding van de eerste gerandomiseerde klinische studie. Zij beschrijven hun hoopgevende resultaten in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications.

Borstkanker is wereldwijd de meest voorkomende kankersoort bij vrouwen. Per jaar krijgen meer dan 2 miljoen vrouwen de diagnose. Voedingsstoffen en groeifactoren in het bloed stimuleren de groei van borstkankercellen. Omgekeerd blijkt vasten voorafgaand aan chemotherapie bij muizen het effect van de therapie te versterken, en de bijwerkingen te beperken.

Eiwitten, suiker en calorieën beperkt
De DIRECT-studie had tot doel het effect te meten van een vasten nabootsend dieet op de effectiviteit en veiligheid van chemotherapie bij vrouwen met niet-uitgezaaide borstkanker. 131 vrouwen werden willekeurig verdeeld in 2 groepen. De ene helft volgde drie dagen voorafgaand en op de dag van chemotherapie het vasten nabootsend dieet, waarbij de inname van eiwitten, suiker en calorieën wordt beperkt. De andere helft at zoals gebruikelijk. Het was al bekend dat het vasten nabootsend dieet de concentratie van groeifactoren die kankergroei kunnen stimuleren verlaagt. Dit komt vooral door de (sterke) beperking van de inname van eiwit en suiker, twee voedingsstoffen die de groei van kankercellen kunnen bevorderen.

Beschermt tegen schade
Verschillende analyses wezen uit dat de tumor beter op de chemotherapie reageerde bij de vrouwen die het dieet volgden. Er was geen verschil in bijwerkingen tussen beide groepen. De schade aan DNA-moleculen in witte bloedcellen was minder bij vrouwen die het dieet volgden. Dat suggereert volgens de onderzoekers dat het dieet beschermt tegen beschadiging van gezonde cellen door de chemotherapie. De onderzoekers kunnen op basis van deze studie nog niets zeggen over het effect van het dieet op (ziektevrije) overleving.

Meer onderzoek nodig
De DIRECT-studie is het eerste klinische onderzoek naar het effect van het vasten nabootsend dieet bij chemotherapie. ‘Hoewel de resultaten van de studie hoopgevend zijn, en een belangrijke stap op weg naar voeding als ondersteuning van therapie bij kanker, moet meer onderzoek onze resultaten bevestigen voordat we deze aanpak voor vrouwen met borstkanker kunnen aanbevelen’, zei internist-oncoloog en onderzoeksleider Judith Kroep. ‘We moeten het onderzoek vooral zien als een belangrijke bouwsteen in de kennis over de bijdrage van een vasten nabootsend dieet aan de behandeling van kanker.’

De DIRECT-studie is uitgevoerd door de BOOG, in samenwerking met het LUMC en de University of Southern California. De studie was mogelijk door financiële steun van Pink Ribbon/KWF kankerbestrijding en een ‘unrestricted grant’ van Amgen.