Minder astma/COPD-medicatie

Nederlandse apotheken verstrekten in 2013 aan 1,6 miljoen mensen 7,1 miljoen keer een geneesmiddel dat wordt toegepast bij astma en/of COPD. Het gebruik van deze middelen is zo’n 3% minder dan in 2012.
Vorig jaar daalde het gebruik van astma/COPD-medicatie voor het eerst, daarom is het nog te vroeg om van een trend te spreken. In 2012 was het gebruik ongeveer gelijk aan dat in 2011.

Astma/COPD is een verzamelnaam voor luchtwegaandoeningen. Astma wordt gekenmerkt door aanvalsgewijze benauwdheidklachten door vernauwing van de luchtwegen. Het onderscheidt zich van COPD door het tijdelijke karakter van de luchtwegernauwing en een veelal normale longfunctie tussen de aanvallen. Voor verlichting van acute benauwdheidklachten heeft inhalatie van kortwerkende b2-sympathicomimetica de voorkeur. Tot deze groep behoort salbutamol (Ventolin) dat al jaren het meest verstrekte astma/COPD-middel is.

In 2013 ging het om het 1,7 miljoen verstrekkingen van dit middel. Voor de hele groep b2-sympathicomimetica waren dat er 2,15 miljoen. Bij de onderhoudsbehandeling van astma staan ontstekingsremmende corticosteroïden op de voorgrond. Het aantal verstrekkingen van middelen uit deze groep bedroeg in 2013 ruim een miljoen, waarvan iets meer dan de helft voor fluticason (Flixotide).

Combinaties van een langwerkend b2-sympathicomimeticum en een corticosteroïde vormen met 2,05 miljoen verstrekkingen de op één na meest verstrekte groep binnen de astma/COPD-medicatie. Bijna de helft hiervan komt op het conto van salmeterol met fluticason (Seretide). Het langwerkende parasympathicoliticum tiotropium (Spiriva) – onderhoudsbehandeling bij COPD – telt eveneens een miljoen verstrekkingen.

Nieuw
Afgelopen jaar kwamen twee inhalatiegeneesmiddelen met glycopyrronium als werkzame stof beschikbaar: als enkelvoudig geneesmiddel (Seebri) en in combinatie met de corticosteroïde indacaterol (Ultibro Breezhaler). Glycopyrronium is evenals het ook in 2013 geïntroduceerde aclidinium (Eklira Genuair) een parasympaticolyticum. Beide zijn bedoeld voor onderhoudsbehandeling bij COPD.
Het aantal verstrekkingen van deze middelen ligt in de ordegrootte van (enkele) duizenden per maand. Voor orale toepassing verstrekken apothekers glycopyrronium al langer, als FNA-drank bij  speekselvloed.

ATC-wijziging
Per 2014 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een aantal ATC-codes aangepast, onder andere binnen de astma/COPD-medicatie. Nu heeft iedere combinatie van twee verschillende middelen binnen deze groep een eigen code op ATC5-niveau, terwijl tot die tijd sommige verschillende combinaties dezelfde ATC5-code deelden. Deze wijziging speelt vooral bij de combinaties van fenoterol met een corticosteroïde. Dit is van belang voor apothekers die zelf FTO-overzichten maken, omdat deze wijzigingen doorgaans ook in de apotheekinformatiesystemen worden doorgevoerd bij de medicatie die vóór 2014 is verstrekt.