'Paspoort' voor medicijnen

Antidepressiva, pijnstillers en andere geneesmiddelen werken niet bij iedereen even goed. Een 'DNA-paspoort' kan hierover duidelijkheid verschaffen, voordat met het medicijn wordt gestart.

Enzymen
Medicijnen worden in de lever afgebroken door verschillende enzymen. Sommige mensen hebben van een bepaald enzym te weinig, of juist te veel. Dat is erfelijk bepaald en beïnvloedt de manier waarop hun lever medicijnen afbreekt. Zij hebben een hogere of juist lagere dosering nodig dan gewoonlijk: omdat zij anders ernstige bijwerkingen krijgen of het medicijn juist niet aanslaat.

Paspoort
“Iedereen zou zijn eigen farmacogenetica-profiel moeten weten, zodat van tevoren bekend is welke geneesmiddelen minder goed worden afgebroken”, vindt prof. Ron van Schaik, hoogleraar farmacogenetica. “Dat kan met een 'farmacogenetica-paspoort': een kaartje op creditcard-formaat, waarop de erfelijke informatie over belangrijkste leverenzymen staat.”

Dosering
“Met dit paspoort kan de arts of apotheker de dosering aanpassen, of zelfs een ander geneesmiddel verstrekken”, vervolgt hij. "Iedere apotheek in Nederland heeft informatie beschikbaar voor ruim zestig geneesmiddelen hoe de dosis moet worden aangepast op basis van DNA-informatie.”

Speeksel
DNA-analyse kan uitwijzen welke leverenzymen bij iemand actief zijn en welke gevolgen dat heeft voor de afbraaksnelheid van bepaalde medicijnen. Voor zo'n analyse is wat bloed of speeksel nodig. Het Erasmus MC voert jaarlijks honderden van zulke tests uit.

Aanvragen
Van Schaik: “Vroeger kregen we vooral aanvragen bij geconstateerde bijwerkingen, om te begrijpen waarom een patiënt anders op een medicijn reageerde. Nu willen artsen steeds vaker tevoren weten wat het DNA-profiel is van een patiënt voordat ze bepaalde medicijnen uitschrijven. Ook patiënten melden zich vaker uit zichzelf voor een DNA-test. Voor zo'n test is wel een verwijzing van de huisarts of specialist vereist."