Veelbelovend middel tegen ernstig astma

Een nieuw middel tegen ernstig astma laat veelbelovende resultaten zien. Het is bedoeld voor patiënten bij wie pufjes niet helpen, waardoor ze langdurig aangewezen zijn op de ontstekingsremmer prednison, die veel nare bijwerkingen heeft. Met het nieuwe middel kon een groot deel van de patiënten helemaal zonder de ontstekingsremmer.

‘Al tientallen jaren wachten we op een beter alternatief voor prednison. Het lijkt erop dat we dat gevonden hebben’, zegt prof. dr. Liesbeth Bel, hoofd van de afdeling Longziekten van het AMC. Zij is eerste auteur van een artikel in The New England Journal of Medicine (NEJM) waarin de resultaten staan van een studie bij 135 patiënten met ernstig astma. Vanmiddag worden de resultaten bekendgemaakt op een congres in München.

Het middel waar het om gaat, is mepolizumab, een biological (eiwit dat van nature in het lichaam voorkomt). Dit eiwit remt bepaalde witte bloedcellen die in grote hoeveelheden actief zijn bij mensen met ernstig astma. Mepolizumab is in 14 landen getest bij een groep van 135 patiënten. Het AMC behandelde er 13.

‘De mensen die meededen aan de studie, hebben ernstig astma. Dat betekent dat ze niet op inhalatiemedicijnen reageren. Ze krijgen nog steeds astma-aanvallen en hebben een slechte kwaliteit van leven. Ook hebben ze een minder goede longfunctie’, vertelt Bel. ‘Het enige wat longartsen hen kunnen bieden, zijn tabletten prednison.’

Deze ontstekingsremmer doet wat hij moet doen, maar de bijwerkingen liegen er niet om. Na verloop van tijd krijgt de patiënt een opgezwollen gezicht, botontkalking, een hoge bloeddruk of zelfs diabetes. Prednison maskeert ook infecties. Allemaal redenen waarom artsen het medicijn liever niet voor langere tijd voorschrijven. En ook patiënten gebruiken het niet graag omdat ze zich dan beroerd en depressief voelen.

‘Prednison is voor deze groep het enige middel dat hen uit het ziekenhuis houdt’, zegt Bel. ‘Ik heb in mijn hele carrière geen enkel alternatief gezien dat hen kan helpen. Maar de resultaten van deze studie zijn erg bemoedigend.’

In de dubbelblinde studie kregen patiënten die al vele jaren dagelijks prednison slikken eenmaal in de vier weken een injectie met mepolizumab of een placebo. Vervolgens werd de hoeveelheid prednison over een periode van een half jaar afgebouwd. Dat afbouwen ging door zolang de patiënten meldden dat ze zich goed voelden. Een groot aantal van hen kon helemaal stoppen met prednison. Anderen zijn nog aan het afbouwen of hebben de dagelijkse dosis prednison met gemiddeld vijftig procent kunnen terugbrengen.

Bijwerkingen van het nieuwe middel waren er niet; de neveneffecten die gemeld werden, hadden meer met de astma te maken dan met de biological. Het aantal astma-aanvallen dat de patiënten met de prednison nog steeds hadden, verminderde door het nieuwe middel met eenderde.
Bel: ‘Aan het eind van het onderzoek wilden de patiënten niet meer stoppen met mepolizumab. In een vervolgstudie kunnen ze daarmee doorgaan, ook degenen die een placebo kregen. Het nieuwe middel is momenteel alleen verkrijgbaar als je meedoet aan een onderzoek. Dit is nodig om de biological te kunnen registreren. Daarna moet mepolizumab nog op de markt worden toegelaten en moet de zorgverzekeraar bepalen wanneer het middel wordt vergoed.’

Voorlopig zijn patiënten met ernstig astma dus aangewezen op een trial. Er zullen nog meer studies komen, weet Bel, want inmiddels zijn meerdere farmaceuten bezig met het ontwikkelen van soortgelijke biologicals.