Educatieplatform voor farmacotherapie en FTO
Patiënten met een longontsteking kunnen in eerste instantie behandeld worden met de meest gangbare antibiotica. Die werken even goed als andere, duurdere alternatieven, laat onderzoek van het UMC Utrecht zien. Bijkomend voordeel is dat bacteriën minder snel resistent worden bij gebruik van deze zogenaamde betalactam-antibiotica. De resultaten van de studie staan vandaag in het New England Journal of Medicine.
Voor patiënten die met een longontsteking in het ziekenhuis terecht komen, zijn verschillende typen antibiotica beschikbaar. Met welke daarvan bij voorkeur begonnen moet worden, was tot nu toe niet goed uitgezocht. Onderzoekers van het UMC Utrecht vergeleken daarom drie verschillende behandelstrategieën met elkaar. Een deel van de patiënten in de zeven deelnemende ziekenhuizen begon alleen met een betalactam-antibioticum, een traditioneel middel vergelijkbaar met penicilline. Een tweede groep kreeg ditzelfde type, gecombineerd met een macrolide-antibioticum. De derde groep kreeg een relatief nieuw fluorchinolon-antibioticum. De laatste twee strategieën zijn gericht op een breed spectrum van bacteriën.
Geen verschil
De onderzoekers keken hoeveel patiënten na 90 dagen waren overleden. De sterfte was in alle groepen rond de 10%: 59 van de 656 patiënten onder de betalactam-strategie overleden (9,0%). Van de 739 patiënten die de betalactam/macrolide-strategie volgden overleden er 82 (11,1%) en met de fluorchinolon-strategie waren dat er 78 van de 888 (8,8%). Bij elke strategie lagen patiënten gemiddeld 6 dagen in het ziekenhuis. De onderzoekers concluderen dan ook dat er geen verschil is in de effectiviteit van deze verschillende behandelstrategieën.
Resistentie
Betalactam-antibiotica hebben echter als voordeel dat ze minder kans geven op het ontstaan van antibioticumresistentie dan de andere antibioticumtypen. De opmars van bacteriën die bestand zijn tegen antibiotica wordt wereldwijd gezien als een groot probleem. “Nederlandse artsen schrijven nu al meestal alleen een betalactam voor bij patiënten die buiten het ziekenhuis een longontsteking hebben opgelopen en op de verpleegafdeling opgenomen worden,” zegt Marc Bonten, hoogleraar Moleculaire Epidemiologie van Infectieziekten van het UMC Utrecht en hoofdonderzoeker van de studie: “Al zie je al wel een verschuiving richting de bredere middelen. Dat is een schadelijke ontwikkeling.” In het buitenland is men in het algemeen veel minder voorzichtig met het gebruik van antibiotica.
Bijzondere opzet
In dit wetenschappelijke onderzoek zijn de verschillende antibiotica voor het eerst direct met elkaar vergeleken. Daartoe werden in zeven ziekenhuizen alle patiënten met een longontsteking volgens één bepaalde strategie behandeld. Elke vier maanden wisselden de ziekenhuizen van strategie. In totaal liep de studie twee jaar. Patiënten die zo ziek waren dat ze bij opname direct naar de intensive care moesten deden niet mee. Als er medische redenen waren om te beginnen met of over te stappen naar een specifiek antibioticum uit een andere groep, dan gebeurde dat. In de uiteindelijke statistische analyse telden deze laatste patiënten echter wel mee. Dat maakt dat de bevindingen gevonden met deze onderzoeksopzet goed zijn te vertalen naar de dagelijkse praktijk.