Educatieplatform voor farmacotherapie en FTO
We weten al veel over het ontstaan van resistentie tegen antibiotica, maar nog niet over hoe dat in individuele cellen gebeurt. Bijna al het onderzoek naar resistentie vindt namelijk plaats met grote aantallen cellen tegelijk, in kweekflessen of op kweekplaten. Wat ontbreekt, zeggen RUG microbiologen Robin Sorg en Jan-Willem Veening, is een gedetailleerd onderzoek bij afzonderlijke cellen. Zij publiceerden zo’n onderzoek naar de voorwaarden voor het ontstaan van antibioticumresistentie in de ziekteverwekker Streptococcus pneumoniae vandaag (30 oktober) in het tijdschrift Nature Communications.
Het grote plaatje is wel helder: wanneer je miljoenen bacteriën blootstelt aan een lage dosis van een antibioticum zullen een paar cellen dat overleven. En die kunnen uiteindelijk resistent worden en weer gaan delen. Een helder plaatje, maar niet erg gedetailleerd.
‘Dit soort onderzoek gebeurt meestal in celkweken, waar de groei van bacteriën is gemeten door te kijken hoe troebel het kweekmedium is’, legt Robin Sorg uit. ‘Maar dat levert maar heel weinig informatie op over hoe de resistentie zich precies ontwikkelt en hoe een bacterie in staat is om sneller te groeien dan de concurrentie. Antibioticaresistentie kost een bacterie iets, dus dat ontstaat alleen wanneer er een voordeel is voor resistente cellen.’ Daarom heeft hij, samen met zijn begeleider Jan-Willem Veening, het effect van antibiotica onderzocht bij bacteriën die onder een microscoop groeien. Dat levert belangrijke nieuwe inzichten op over het ontstaan van resistentie.
Sleutel
Sorg, die in de loop van volgend jaar zijn proefschrift zal verdedigen, richtte zich op de ziekteverwekkende bacterie Streptococcus pneumonia (de ‘pneumokok’). Hij keek toe hoe losse cellen groeiden in de aanwezigheid van verschillende antibiotica. ‘Er zijn wel wat single-cell studies gedaan naar het effect van antibiotica, maar geen daarvan onderzocht op systematische wijze de groeikinetiek, de metabolische activiteit en de variabiliteit tussen cellen. Terwijl juist deze factoren misschien wel de sleutel vormen waarmee we het ontstaan van resistentie kunnen begrijpen’, vertelt Sorg.
Lees verder op de website van RUG.