BioNTech/Pfizer vaccin: relevante informatie voor huisartsen

Het BioNTech/Pfizer vaccin (merknaam Comirnaty), wordt medio januari ingezet om zorgmedewerkers van verpleeghuizen, kleinschalige woonvormen, gehandicaptenzorg, wijkverpleging en Wmo-ondersteuning op centrale locaties te vaccineren. Om u voor te bereiden op mogelijke vragen van uw patiënten, vindt u in dit nieuwsbericht een samenvatting van de op dit moment bekende informatie over het BioNTech/Pfizer vaccin.

Algemene bijwerkingen
Vaccinatie met het BioNTech/Pfizer vaccin geeft vaak pijn op de plaats van de injectie, vermoeidheid, hoofdpijn, koorts en spierpijn. De meeste van deze lokale en systemische reacties waren binnen enkele dagen verdwenen.

Ernstige bijwerkingen
In de trials zijn bij minder dan 1% ernstige symptomen gemeld. In twee gevallen was een ernstig symptoom gerelateerd aan het op een verkeerde wijze toedienen van het vaccin. Gedurende de trial zijn 6 mensen overleden: 2 in de vaccingroep en 4 in de controlegroep. Geen van deze sterfgevallen werd veroorzaakt door het vaccin of de placebo. Kort na de start van het vaccinatieprogramma in het Verenigd Koninkrijk, werden drie meldingen gemaakt van anafylaxie. Daarom is er extra nazorg nodig bij dit vaccin: álle gevaccineerde personen dienen 15 minuten geobserveerd te worden na vaccinatie, totdat nieuwe informatie tot heroverweging leidt.

Omdat het vaccin kortgeleden is ontwikkeld, zijn er nog geen gegevens over eventuele bijwerkingen op de lange termijn of eventuele zeer zeldzame ernstige bijwerkingen.

Als absolute contra-indicatie geldt:
- een doorgemaakte anafylactische reactie na medicijn, voedingsmiddel of ander vaccin;
- een aangetoonde ernstige allergie voor een van de bestanddelen van het vaccin, u vindt de bestanddelen in de bijsluiter;
- een aangetoonde ernstige allergische reactie na een eerdere toediening van hetzelfde vaccin.

Zwangerschap en borstvoeding
De werkzaamheid en veiligheid van het BioNTech/Pfizer vaccin is nog niet onderzocht bij zwangere vrouwen. Om deze reden is het advies het vaccin niet te gebruiken in deze groep totdat er meer onderzoeksgegevens beschikbaar komen. Echter, in individuele gevallen is vaccinatie van zwangere vrouwen wel denkbaar. Uit preklinische trials (dierstudies in ratten) zijn geen aanwijzingen gekomen die duiden op directe of indirecte nadelige gevolgen van vaccinatie tijdens zwangerschap. Deze worden ook niet verwacht bij een vaccin dat geen levend viraal materiaal bevat. Zwangere vrouwen die gevaccineerd zijn, worden zorgvuldig gemonitord door Bijwerkingencentrum Lareb. Hierdoor ontwikkelen we een beeld van de veiligheid van het vaccin bij zwangerschap. De Gezondheidsraad ziet geen reden om vaccinatie bij vrouwen die borstvoeding geven af te raden. Het is namelijk aannemelijk dat het vaccin – net zoals andere niet levende vaccins – niet in de moedermelk terecht komt.

COVID-19 infectie
Vaccinatie wordt aanbevolen bij mensen die een COVID-19 infectie doormaakten. Dit omdat het onduidelijk is hoelang de bescherming na een doorgemaakte infectie aanhoudt en ook bij hen een beschermend effect van vaccinatie gemeten is. Bij mensen met een doorgemaakte infectie zou vaccinatie uitgesteld moeten worden tot ten minste 4 weken na een positieve testuitslag.

Immuunstoornissen
In verband met een mogelijk ernstiger beloop bij deze groep is preventie van COVID-19 belangrijk, dat kan met vaccinatie worden bereikt. Er zijn geen onderzoeksgegevens beschikbaar over deze groep. Volgens de Gezondheidsraad wegen de voordelen van vaccineren echter op tegen de nadelen. De Gezondheidsraad beveelt aan deze groep na vaccinatie zorgvuldig te monitoren. Hierbij moet gekeken worden naar vaccine-associated enhanced disease. Er bestaat een theoretisch risico dat door een suboptimale antistofproductie na vaccinatie een ernstiger beloop van COVID-19 of een verergering van de bestaande aandoening optreedt. Tijdelijk uitstel van vaccinatie is geadviseerd als de verwachting is dat de immuunrespons verbetert met de tijd.

Epilepsie
Bij epilepsie kan een vaccinatie of koorts na vaccinatie een convulsie uitlokken. Bij personen die bekend zijn met het krijgen van convulsies na vaccinatie of koorts, dient de arts een afweging te maken tussen de voor- en nadelen van de COVID-19- vaccinatie.

Lees verder op de website van het NHG.