Goed gebruik van antibiotica kent belemmeringen en kansen

Een belangrijke voorwaarde om antibiotica goed voor te kunnen schrijven, is de beschikbaarheid. Het juiste antibioticum is echter niet altijd goed verkrijgbaar. Mensen krijgen dan een ander antibioticum, dat soms tegen meer soorten bacteriën werkt dan nodig is. Dit kan ertoe bijdragen dat sommige bacteriën ongevoelig worden voor antibiotica, zo blijkt uit onderzoek van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu .

Onderzoek
Wetenschappers van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu  onderzochten of er belemmeringen zijn voor goed gebruik van antibiotica in de eerstelijnszorg; zorg waar mensen zelf zonder verwijzing naartoe kunnen gaan. Om de juiste antibiotica te kunnen voorschrijven, is het belangrijk om te testen of een infectie wordt veroorzaakt door een bacterie of virus. Antibiotica werken namelijk niet als de infectie wordt veroorzaakt door een virus.

Als een patiënt ernstig ziek is, kan er niet altijd op de testuitslag worden gewacht en schrijven artsen gelijk een antibioticum voor. De tijd die nodig is voor een test, kan dus ook een belemmering vormen voor goed gebruik van antibiotica. Dat geldt niet voor kosten, zo blijkt uit het onderzoek. Weliswaar vergoeden zorgverzekeraars sommige antibiotica niet volledig, de patiënt moet dan zelf een bedrag bijbetalen, maar zorgprofessionals zien dat dit voor patiënten geen belemmering vormt. Het gemak van een kortere, duurdere kuur weegt vaak zwaarder dan de bijbetaling.

Uit het onderzoek blijkt ook dat er kansen liggen om het ontstaan van ongevoeligheid voor antibiotica verder tegen te gaan, zoals het ontwikkelen van nieuwe diagnostische tests, het slimmer inzetten van bestaande antibiotica en de ontwikkeling van geneesmiddelen met een ander type werking dan antibiotica.

Antibioticaresistentie
Wereldwijd worden bacteriën steeds vaker ongevoelig voor antibiotica. In Nederland blijken de cijfers voor de belangrijkste resistente bacteriën laag in vergelijking met andere Europese landen. Dit komt onder andere omdat antibiotica in Nederland alleen te krijgen zijn wanneer een arts deze voorschrijft. Om te voorkomen dat bacteriën ongevoelig worden voor antibiotica, is het belangrijk dat zorgprofessionals ze alleen voorschrijven als ze echt nodig zijn. Hierbij laten artsen zich leiden door de richtlijnen van de beroepsgroep. In Nederland worden daardoor relatief weinig antibiotica gebruikt.