Transitie in de zorg maakt financiering van zorgaanbieders complex

Bron: ING • vrijdag 19 april 2024

“De overheid moet veel steviger ingrijpen in de zorgmarkt dan nu gebeurt. Gebeurt dat niet, dan dreigen ingezette hervormingen om de zorg betaalbaar en toegankelijk te houden niet of veel te langzaam van de grond te komen.” Dat zegt Jan Kremer, oud-gynaecoloog en overheidsadviseur, in het Financieel Dagblad.” Het huidige Nederlandse zorgstelsel is gebaseerd op ‘gereguleerde marktwerking’, waarbij prijsprikkels en omzetmaximalisatie nodig zijn om financieel te overleven. Dit belemmert de beoogde transitie. De huidige bekostigingssystematiek zal aangepast moeten worden om de hervormingen te versnellen.

Zorgorganisaties maken momenteel transitieplannen per regio. Er zijn inderdaad al veel mooie plannen die ook aanspraak maken op de transitiegelden. Elke zorgaanbieder bewaakt de continuïteit van de eigen organisatie en streeft ook naar een financieel gezonde positie. Het gaat complex worden als een zorgnetwerk met meerdere zorgaanbieders collectief bekostigd moeten gaan worden door zorgverzekeraars, zorgkantoren en gemeenten. De sector wacht dan ook met smart op een domein overstijgende betaaltitel waar de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) aan werkt. Maar dat alleen is niet voldoende.

In een netwerkorganisatie wordt het financieel gezien spannend als de omzet over meerdere juridische entiteiten wordt verdeeld die met elkaar geen kredietnemer vormen. Door verschuivingen van zorg ontstaan onduidelijkheden in de verdienmodellen van de diverse spelers in het zorgnetwerk. Hoe lopen de kasstromen nu exact? Banken verstrekken leningen aan individuele zorgorganisaties en niet aan het hele netwerk. Om kredietverlening te kunnen verantwoorden zijn voorspelbare kasstromen per kredietnemer en sluitende businesscases belangrijke voorwaarden.

Door de fragmentatie van de zorg en de wijze van bekostiging van de zorg, werkt het huidige zorgstelsel niet echt mee. De financiering van de benodigde investeringen in de zorg wordt ingewikkelder voor banken als de bekostiging plaatsvindt in zorgnetwerken. Een domein overstijgende betaaltitel is dan noodzakelijk waarbij duidelijk is welke zorgaanbieder wat doet en welk deel van de bekostiging daarbij hoort.