Educatieplatform voor farmacotherapie en FTO
Het AMC gaat zelf een medicijn bereiden voor patiënten met een zeldzame erfelijke chronische stofwisselingsziekte. Hiermee willen het AMC en de andere initiatiefnemers de zorg voor deze groep patiënten blijven garanderen. Vanaf 1 april wordt het dure, recent in de EU geregistreerde middel, geleverd door fabrikant Leadiant, niet meer uit coulance vergoed. Het door het AMC-bereide vergelijkbare middel wordt wel vergoed.
Tot voor kort ontvingen de patiënten het middel dat onder de naam CDCA op de markt is, via de apotheek voor ongeveer 30 tot 40 duizend euro per jaar. Dit werd uit coulance vergoed. Onlangs heeft het bedrijf het middel CDCA als weesgeneesmiddel (een medicijn voor een ziekte met heel weinig patiënten) geregistreerd en is de prijs ongeveer vervijfvoudigd. AMC-internist Carla Hollak, hoogleraar erfelijke stofwisselingsziekten en één van de initiatiefnemers: ‘Deze prijsverhoging heeft geen enkele relatie met meerkosten of meerwaarde van dit geregistreerde middel ten opzicht van het eerder bereide middel.’
Daarna hebben zorgverzekeraars besloten dat de coulance regeling wordt gestopt. De patiënten kregen het middel nog een tijdje vergoed, ondanks de hoge prijs, in afwachting van een oplossing. Die is er nu met het door het AMC bereide vergelijkbare middel, dat patiënten vanaf nu bij de apotheek van het AMC kunnen bestellen. Het AMC maakt het middel tegen kostprijs voor elke patiënt apart.
Deze werkwijze heet magistrale bereiding van geneesmiddelen, het bereiden van geneesmiddelen in de apotheek voor eigen patiënten, dus niet het verstrekken van voorverpakte medicijnen gemaakt door de fabrikant. Het AMC maakt wel vaker magistraal geneesmiddelen, maar uniek is dat een maatschappelijk en economisch verantwoord alternatief wordt geboden voor een geregistreerd geneesmiddel dat bijvoorbeeld door een hoge prijs onbereikbaar wordt voor de patiënt. Magistrale bereiding is toegestaan op grond van de Geneesmiddelenwet. Op het bewuste middel berust geen patent, iedere apotheek mag het magistraal maken.
Het middel is bedoeld voor de behandeling van de ziekte CTX, ofwel cerebrotendineuze xanthomatose. Daarvan zijn in Nederland ruim 60 patiënten, van wie er 50 worden behandeld door medisch specialisten in diverse ziekenhuizen, waaronder het AMC. De patiënten missen een enzym om een galzuur aan te maken. Door de blokkade in de productie maakt het lichaam andere stoffen die toxisch zijn en die leiden tot ziekteverschijnselen met name in hersenen, ogen en pezen. Sinds de jaren zeventig worden patiënten behandeld met CDCA en dat werkt goed.
Als de patiënten het medicijn niet krijgen dan kan dat leiden tot ernstig klachten. Als er op tijd wordt begonnen met behandelen dan kan de schade beperkt blijven. Het staat iedere patiënt in Nederland vrij het middel bij de apotheek van het AMC te bestellen.
Het AMC heeft alle maatregelen genomen om er zeker van te zijn dat het middel veilig en goed is. Het moeilijkste was om aan de grondstof te komen. In Europa zijn geen producenten gevonden die dit voor het AMC kunnen maken. Een producent is gevonden in China. Een delegatie uit Nederland heeft gekeken of de productie van de grondstof in China aan alle eisen voldoet. De stof is door een Europees laboratorium gecontroleerd volgens de Europese regels.