Promotie: de afweer tegen kinkhoest bij extra prik tieners en jong volwassenen

Kinkhoest is een zeer besmettelijke ziekte die ernstig kan verlopen. Kinkhoest komt helaas weer steeds vaker voor, ook bij tieners en jong volwassenen. Om hen beter te beschermen, kan het zinvol zijn een extra vaccinatie te geven. Saskia van der Lee onderzocht voor haar proefschrift wat de afweerreactie is tegen kinkhoest na een herhalingsprik bij tieners en jong volwassenen.

Kinkhoest is onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma. Meer dan 95 procent van de baby’s wordt gevaccineerd tegen kinkhoest vanaf de leeftijd van 2 maanden. Toch neemt het aantal kinkhoestmeldingen in Nederland sinds 1996 langzaam toe, in alle leeftijdsgroepen. Ouders, broers en zussen kunnen de bacterie overbrengen op pasgeboren baby’s die nog niet zijn ingeënt. Juist voor hen kan de ziekte ernstig verlopen. Tijdens een grote kinkhoestuitbraak in 2012 waren er meer dan 13.000 meldingen en overleden er 3 pasgeboren baby’s.

Herhalingsprikken
Om kinkhoest terug te dringen worden in meerdere landen herhalingsvaccinaties aanbevolen voor tieners, jong volwassenen en zwangere vrouwen. Vaccinatie van zwangere vrouwen beschermt niet alleen de moeder, maar ook de pasgeboren baby door overdracht van antistoffen. Het is niet bekend hoe lang deze herhalingsvaccinaties bescherming bieden. Saskia van der Lee onderzocht voor haar proefschrift wat de afweerreactie is na een herhalingsprik. Dat deed ze bij twee groepen: kinderen van 9 jaar en jong volwassenen.

Onderzoeksresultaten
Uit de resultaten blijkt dat een extra vaccinatie op 9-jarige leeftijd de afweer tegen kinkhoest voor slechts een beperkte periode verhoogt. Bij jong volwassenen en jonge ouders lijkt een extra vaccinatie wel een langdurige bescherming te geven voor tenminste 2 jaar. Ook is gebleken dat het vaccin dat vóór 2005 aan baby’s werd gegeven (het ‘whole-cell’ kinkhoestvaccin) een langere beschermduur tegen kinkhoest biedt dan het huidige vaccin (het ‘acellulair’ kinkhoestvaccin).  Het whole-cell vaccin is in 2005 vervangen door het huidige vaccin omdat een acellulair vaccin minder bijwerkingen heeft.

Toekomst
Op langere termijn zullen nieuwe vaccins ontwikkeld moeten worden die een betere en langdurigere bescherming bieden tegen kinkhoest. Op dit moment is het inenten van zwangere vrouwen de beste optie om de meest kwetsbare groep – pasgeboren baby’s – de eerste levensmaanden te beschermen tegen kinkhoest.